Kookles voor gevorderden.
Hoewel ik nog weinig reacties van uw kant heb mogen ontvangen omtrent de door u al dan niet geboekte successen naar aanleiding van mijn lessen (komen de leuke filmschooltjes al als paddestoelen uit de grond? Iedereen al beroemd? Al aan het genieten van het zalige niks doen?), ga ik er vanuit dat de tot nu toe behandelde stof bij u allen bekend is. U bent dus allen in staat een culinaire Oegandeze maaltijd voor te schotelen. Mooi.
Er is echter een klein detail dat ik in de vorige les min of meer met opzet vergeten ben te noemen, en wat deze vervolgles noodzakelijk maakt.Er zal een moment komen dat uw lichaam niet meer wilt. Dat bij elke bruine boon die in de buurt van uw mond komt, alle ingewanden die ook maar enigszins met de spijsvertering van doen hebben u op alle mogelijke manieren duidelijk zullen proberen te maken dat ze niet zitten te wachten op nog meer bruine bonen. Dat alleen al bij de aanblik van een droge homp posho uw slokdarm de posho van de voorgaande dag omhoog zal toveren, enkel en alleen om u te laten merken dat uw lichaam voorlopig genoeg van deze plaatselijke delicatesse heeft. Er zullen voor u bijzonder onprettige tijden komen waarbij u badend in het zweet boven een gat hangt. U zult uw Oegandeze vrienden vertellen over hoe uw lichaam protesteert, en als reactie zult u van iedereen een geheimzinnige, samenzwerende lach ontvangen, alsof ze willen duidelijk maken: 'Je hebt het grote geheim van Oeganda ontdekt, nu hoor je bij ons!' U zult er alles aan doen de volgende maaltijd over te slaan (door uw kamer op slot te doen, weg te vluchten). U eet nog liever niets dan weer posho en bonen (en als u dan een stukje voor op een of andere site zou schrijven, zult u merken dat uw lichaam zelfs bij het schrijven van deze woorden een kokhalzing in gang zal zetten).U houdt dit gerust een aantal dagen vol (een beetje honger hoort toch ook wel bij Afrika, kunt u denken om de moed erin te houden, en ten slotte kwam het ook vóórdat uw lichaam begon te protesteren regelmatig voor dat door gebrek aan geld of zin bij de kok er geen eten was) maar er komt een dag dat uw maag ook hier tegen begint te protesteren. Geen paniek. Loop het dorp in, ga naar een van de vele rolex-shops, te herkennen aan, uh, een hokje met een gat, zoiets. Zorg dat u voldoende geld bij u heeft (500 USH, ja een diepte investering, want omgerekend wel 20 eurocent). Mocht het meezitten (er is olie aanwezig om te bakken, de eieren zijn niet op, er is meel, de kok is around) dan kunt u een heerlijke ROLEX bestellen. U zult na al die bonen versteld staan over dat Oeganda blijkbaar ook nog in staat is iets van voedsel te produceren wat zowaar zelfs de moeite waard is om in Nederland te introduceren. Een rolex; een chapati (een soort pannenkoek, zonder ei) met daarop een gebakken ei, dan schijfjes tomaat, kool en zout, oprollen, en u heeft de ideale snack.En zo vergeet u even dat u in Oeganda bent, het land dat er alles aan doet om het uw lichaam niet naar haar zin te maken. En dat is die diepte-investering wel waard.
donderdag 24 maart 2005
zaterdag 12 maart 2005
Les 6
Deze les zal ik u leren hoe u een extra dag (of extra dagen) vrij kunt krijgen, en nog veel belangrijker hoe u die op Oegandeze wijze invult.
Voorbereiding:Zorg dat het regenseizoen begint (niet noodzakelijk maar wel erg prettig is het als u ook probeert controle te hebben over waar u zich bevindt op het moment dat dit gebeurt, een suggestie: zorg dat u zich op de Nijl bevindt, of nog beter: ín de Nijl omdat u zojuist door een enorme golf uit uw boot bent geslingerd...
U moet er ook zorg voor dragen dat het begin van dit regenseizoen gepaard gaat met een mooi staaltje noodweer, ik suggereer: een portie donder en een even zo grote portie bliksem, een aantal aardige windhozen, eventueel naast de noodzakelijke regen (want waar zou een regenseizoen zijn zonder regen?) ook hagel. Wat heeft u tot dusver bereikt? Nou , u kunt er ongeveer zeker van zijn dat u de komende 24 uur met een powerbreak te kampen hebt. Ook de 12 daaropvolgende uren zit u aannemelijk zonder stroom, en bij een goede beurt maakt u zelfs kans om de 24 daaropvolgende uren ook nog zonder stroom te zitten. Dus; we hebben regen (dus u kunt niet buiten filmen, en geen les geven), een powerbreak (dus u kunt niet monteren, geen licht aandoen) en ten gevolge van de regen kunt u ook niet van A naar welke andere letter ook; de wegen zullen u vrij snel duidelijk maken dat u geacht wordt te verblijven waar u bent.
Voor een Mzungu is het niet gebruikelijk een hele dag niks, maar dan ook echt niks te doen. Hierbij zal ik u dan ook een handleiding geven hoe u de dag zelf zo niksdoen-mogelijk doorkomt: Word op de gebruikelijk tijd wakker (ditmaal niet door de Oegandeze muziek die uit allerlei kleine cassetterecordertjes schalt, niet door weet ik veel wie allemaal in de ochtend ruzie moet maken, niet door de enorme veetrucks die luid toeterend uw huisje passeren, maar door het gekletter van regen op uw golfplaten dakje). Besef dat het regent. Sta op en check of de stroom toevallig al terug is. Dat is wslk niet het geval. Neem ontbijt, bekijk de situatie buiten. Concludeer dat uw studenten in de regen het niet gepast vinden om buiten hun huis te komen. Ga terug naar je kamer en ga op bed liggen. Nu begint het niksdoen. U kunt uw ogen gewoon open houden, mocht u dat te moeilijk vinden, dan kunt u uw ogen sluiten. Na een tijdje (als u een dag niks doet, is tijd ook niet belangrijk, dus ik zal u niet vermoeien met het noemen van tijden bij elke niet-actie) kunt u wederom opstaan, richting lichtknopje lopen, concluderen dat de stroom nog steeds niet terug is. Nu bent u op een punt voor gevorderden aangekomen: niksdoen in het openbaar. U gaat naar buiten, loop niet te ver, ga voor uw deur zitten. Het enige wat u nu hoeft te doen, is zitten. De eerste keer zal het wennen zijn, maar als u echt gevorderd bent, kunt u dit heel lang volhouden.
Tips om het lang vol te houden: kijk naar de regendruppels. Zing een liedje in uw hoofd, beweeg met uw tenen.Mocht u in een dip komen, ga dan even de straat op, loop van de ene kant naar het dorp naar de andere, en weer terug. Denk er bij het lopen aan dat u geen haast heeft, beweeg uw benen niet te snel, til ze liefst ook niet echt op, u bent ten slotte niks aan het doen vandaag.
In het openbaar niks doen is wennen. U zult zich misschien schamen, afvragen wat anderen er wel niet van zullen denken dat u de hele dag niks doet. Wel, geef uw ogen eens de kost terwijl u in het dorp heen en weer loopt. Wat ziet u? Juist, enkel mensen die hetzelfde doen als u; niks. Of zoals ze het hier zo mooi zeggen: being around. Als u weer thuis bent gekomen, is het tijd voor uw siesta, want het zal u misschien verbazen, maar tijdens zo'n dag is slapen een heerlijke manier om tot rust te komen. Na uw middagdutje (neem hier gerust de tijd voor, middagdutjes zijn hier niet aan een tijd gebonden, u kunt het makkelijk uitrekken tot een avonddut) kunt u hetzelfde doen als in de ochtend. Af en toe kunt u een praatje maken met anderen die deze dag de zelfde missie hebben (u kunt ze herkennen aan de plaats waar ze zitten (meestal in de schaduw), hun dromerige blik en hun hangende houding), maar maak het niet te bont. Ga naar bed wanneer u zich weer moe begint te voelen. Schaamt u zich vooral niet als dat vlak na uw middagdutje is. Slaap lekker, morgen wslk weer een dag niks doen!
Als u deze les goed onder de knie heeft, kunt u ook eens proberen een dag of dagdeel niks te doen zonder dat daar aanleiding toe is. En u zult zien, het wordt steeds gemakkelijker...
Voorbereiding:Zorg dat het regenseizoen begint (niet noodzakelijk maar wel erg prettig is het als u ook probeert controle te hebben over waar u zich bevindt op het moment dat dit gebeurt, een suggestie: zorg dat u zich op de Nijl bevindt, of nog beter: ín de Nijl omdat u zojuist door een enorme golf uit uw boot bent geslingerd...
U moet er ook zorg voor dragen dat het begin van dit regenseizoen gepaard gaat met een mooi staaltje noodweer, ik suggereer: een portie donder en een even zo grote portie bliksem, een aantal aardige windhozen, eventueel naast de noodzakelijke regen (want waar zou een regenseizoen zijn zonder regen?) ook hagel. Wat heeft u tot dusver bereikt? Nou , u kunt er ongeveer zeker van zijn dat u de komende 24 uur met een powerbreak te kampen hebt. Ook de 12 daaropvolgende uren zit u aannemelijk zonder stroom, en bij een goede beurt maakt u zelfs kans om de 24 daaropvolgende uren ook nog zonder stroom te zitten. Dus; we hebben regen (dus u kunt niet buiten filmen, en geen les geven), een powerbreak (dus u kunt niet monteren, geen licht aandoen) en ten gevolge van de regen kunt u ook niet van A naar welke andere letter ook; de wegen zullen u vrij snel duidelijk maken dat u geacht wordt te verblijven waar u bent.
Voor een Mzungu is het niet gebruikelijk een hele dag niks, maar dan ook echt niks te doen. Hierbij zal ik u dan ook een handleiding geven hoe u de dag zelf zo niksdoen-mogelijk doorkomt: Word op de gebruikelijk tijd wakker (ditmaal niet door de Oegandeze muziek die uit allerlei kleine cassetterecordertjes schalt, niet door weet ik veel wie allemaal in de ochtend ruzie moet maken, niet door de enorme veetrucks die luid toeterend uw huisje passeren, maar door het gekletter van regen op uw golfplaten dakje). Besef dat het regent. Sta op en check of de stroom toevallig al terug is. Dat is wslk niet het geval. Neem ontbijt, bekijk de situatie buiten. Concludeer dat uw studenten in de regen het niet gepast vinden om buiten hun huis te komen. Ga terug naar je kamer en ga op bed liggen. Nu begint het niksdoen. U kunt uw ogen gewoon open houden, mocht u dat te moeilijk vinden, dan kunt u uw ogen sluiten. Na een tijdje (als u een dag niks doet, is tijd ook niet belangrijk, dus ik zal u niet vermoeien met het noemen van tijden bij elke niet-actie) kunt u wederom opstaan, richting lichtknopje lopen, concluderen dat de stroom nog steeds niet terug is. Nu bent u op een punt voor gevorderden aangekomen: niksdoen in het openbaar. U gaat naar buiten, loop niet te ver, ga voor uw deur zitten. Het enige wat u nu hoeft te doen, is zitten. De eerste keer zal het wennen zijn, maar als u echt gevorderd bent, kunt u dit heel lang volhouden.
Tips om het lang vol te houden: kijk naar de regendruppels. Zing een liedje in uw hoofd, beweeg met uw tenen.Mocht u in een dip komen, ga dan even de straat op, loop van de ene kant naar het dorp naar de andere, en weer terug. Denk er bij het lopen aan dat u geen haast heeft, beweeg uw benen niet te snel, til ze liefst ook niet echt op, u bent ten slotte niks aan het doen vandaag.
In het openbaar niks doen is wennen. U zult zich misschien schamen, afvragen wat anderen er wel niet van zullen denken dat u de hele dag niks doet. Wel, geef uw ogen eens de kost terwijl u in het dorp heen en weer loopt. Wat ziet u? Juist, enkel mensen die hetzelfde doen als u; niks. Of zoals ze het hier zo mooi zeggen: being around. Als u weer thuis bent gekomen, is het tijd voor uw siesta, want het zal u misschien verbazen, maar tijdens zo'n dag is slapen een heerlijke manier om tot rust te komen. Na uw middagdutje (neem hier gerust de tijd voor, middagdutjes zijn hier niet aan een tijd gebonden, u kunt het makkelijk uitrekken tot een avonddut) kunt u hetzelfde doen als in de ochtend. Af en toe kunt u een praatje maken met anderen die deze dag de zelfde missie hebben (u kunt ze herkennen aan de plaats waar ze zitten (meestal in de schaduw), hun dromerige blik en hun hangende houding), maar maak het niet te bont. Ga naar bed wanneer u zich weer moe begint te voelen. Schaamt u zich vooral niet als dat vlak na uw middagdutje is. Slaap lekker, morgen wslk weer een dag niks doen!
Als u deze les goed onder de knie heeft, kunt u ook eens proberen een dag of dagdeel niks te doen zonder dat daar aanleiding toe is. En u zult zien, het wordt steeds gemakkelijker...
zaterdag 5 maart 2005
Les 5
Cultuurverschillen deel 1
SFU voor Oegandezen
De dood hoort bij het leven, dat zegt men in ieder geval, ook in Nederland. Maar de Oegandezen hebben van deze uitdrukking duidelijk meer kaas gegeten (oei, een bruine boterham met oude kaas…). Zij snappen dat deze uitdrukking niet betekent dat je af en toe eens Six Feet Under kijkt en daarbij wat doden ziet, dat het niet betekent dat je eens in je leven je opa of oma aan de man met de zeis mee geeft. Nee, hier in Oeganda hoort de dood bij het leven zoals eten bij het leven hoort, en slapen. Dagelijkse kost.Als u zich in een land bevindt waarbij de gemiddelde levensverwachting rond de 47 ligt, waar 1 miljoen kinderen leven die door AIDS hun beide ouders zijn verloren en als u daarbij ook nog eens in een huis woont waar enkel jongens wonen die hun meest dierbare hebben zien sterven, dan zult u realiseren dat de dood voor sommige mensen ook echt bij het leven hoort, ook bij het leven van een kind. En dat kan schrikken zijn.
Bijvoorbeeld als u rond twaalf uur ’s nachts aan uw diner zit (rijst met bonen, voor het recept zie les 3) en een goede vriend waar u die nacht nog wat activiteiten mee gepland had komt op u af lopen. Hij zal u meedelen dat hij helaas niet de avond met u zal kunnen doorbrengen, excuses daarvoor. Uiteraard vraagt u belangstellend wat er tussen is gekomen. En u zult op de hoogte worden gebracht: een fruitplukmaatje van uw vriend, 11 jaar oud, blijkt die avond bij het plukken van jagfruit uit de boom te zijn gevallen. De dood heeft hem meegenomen. U kent de betreffende fruitplukker niet, en toch zal er een schok door u heen gaan, u zult zich raar voelen, onaangenaam, verdrietig, ook al kende u de jongen niet, maar hij was goddomme 11! U besluit mee te gaan naar de familie, alwaar de jongen ligt opgebaard, de familie waakt een nacht voor hem, de volgende ochtend dient hij begraven te worden, koelsystemen kennen ze in dit land niet (en met power-breaks die tot een week kunnen duren, zal dat ook niet echt zoden aan de spreekwoordelijke dijk zetten). In het donker loopt u over zandpaadjes, steeds verder van de bewoonde wereld. U voelt zich ongemakkelijk, u weet niet wat u moet doen, wat u moet zeggen. Voortdurend ziet u het beeld van een jongetje van 11 jaar dat onder aan een enorme boom ligt, levenloos. Ondertussen praat uw vriend honderduit, niet over zijn overleden vriendje, niet over de dood, maar over andere alledaagse dingen. Bij het huis aangekomen, ziet u veel mensen op matjes voor de deur liggen, zacht pratend houden ze de wacht. Ze huilen niet. U blijft buiten wachten (u weet ten slotte dat u als Mzungu –ook ongewild- nogal snel de aandacht op u gevestigd krijgt, zie les 2). Binnen huilt de familie, buigend om het kleine levenloze lijfje. De dag erna is de begrafenis, u vraagt hoe laat uw vriend erheen gaat. Maar hij moet naar school, en hoewel geen zin, moe, je kleren moeten wassen, een wedstrijd moeten rennen, Mzungus van het vliegveld afhalen, ruzie met een medebewoner, allemaal goede redenen zijn om lessen te verzuimen, valt zoiets alledaags als een begrafenis niet onder de categorie ‘goede redenen’. Een dag later ligt de jongen SFU en gaat het alledaagse leven gewoon weer verder, met eten, slapen en de dood.
U bevindt zich in een ander land, ver weg van uw eigen vertrouwde kikkerlandje, ver weg van het vriespunt, ver weg van de hygiënische Nederlandse omgeving. Gevolg: U wordt ziek. Zowel de temperatuur binnen als buiten uw lichaam lijken het kookpunt te evenaren. U ligt ijlend op uw bed, nadenken lukt niet meer echt, dat scheelt: u kunt zich er nu in ieder geval niet druk over maken wat u onder de lede heeft; of het een ordinair griepje is (waar u in Nederland nooit last van heeft, dus zo ordinair is het niet) of dat uw koortsaanval een meer tropische naam mag hebben zoals bijvoorbeeld Malaria.Er komt na uren baden in het zweet iemand kijken hoe u het maakt. Hij ziet u liggen, en het ziet er waarschijnlijk niet heel erg florisant uit. Hij vraagt u vrij kalm hoe het gaat, of u denkt te sterven. ‘Ja’ antwoordt u (LOL!!!1, jaha ziek of niet, uw enorme gevoel voor hoogstaande humor bent u in ieder geval nog niet kwijt…). Zijn reactie luidt als volgt: “Oke, dan blijf ik vannacht bij u”. Zijn stem klinkt akelig kalm; geen angst, geen humor, geen schok. Alledaags, als iemand sterft, moet iemand erbij zijn…
Wat leert u van deze les?Ik ben er zelf ook nog niet uit.
SFU voor Oegandezen
De dood hoort bij het leven, dat zegt men in ieder geval, ook in Nederland. Maar de Oegandezen hebben van deze uitdrukking duidelijk meer kaas gegeten (oei, een bruine boterham met oude kaas…). Zij snappen dat deze uitdrukking niet betekent dat je af en toe eens Six Feet Under kijkt en daarbij wat doden ziet, dat het niet betekent dat je eens in je leven je opa of oma aan de man met de zeis mee geeft. Nee, hier in Oeganda hoort de dood bij het leven zoals eten bij het leven hoort, en slapen. Dagelijkse kost.Als u zich in een land bevindt waarbij de gemiddelde levensverwachting rond de 47 ligt, waar 1 miljoen kinderen leven die door AIDS hun beide ouders zijn verloren en als u daarbij ook nog eens in een huis woont waar enkel jongens wonen die hun meest dierbare hebben zien sterven, dan zult u realiseren dat de dood voor sommige mensen ook echt bij het leven hoort, ook bij het leven van een kind. En dat kan schrikken zijn.
Bijvoorbeeld als u rond twaalf uur ’s nachts aan uw diner zit (rijst met bonen, voor het recept zie les 3) en een goede vriend waar u die nacht nog wat activiteiten mee gepland had komt op u af lopen. Hij zal u meedelen dat hij helaas niet de avond met u zal kunnen doorbrengen, excuses daarvoor. Uiteraard vraagt u belangstellend wat er tussen is gekomen. En u zult op de hoogte worden gebracht: een fruitplukmaatje van uw vriend, 11 jaar oud, blijkt die avond bij het plukken van jagfruit uit de boom te zijn gevallen. De dood heeft hem meegenomen. U kent de betreffende fruitplukker niet, en toch zal er een schok door u heen gaan, u zult zich raar voelen, onaangenaam, verdrietig, ook al kende u de jongen niet, maar hij was goddomme 11! U besluit mee te gaan naar de familie, alwaar de jongen ligt opgebaard, de familie waakt een nacht voor hem, de volgende ochtend dient hij begraven te worden, koelsystemen kennen ze in dit land niet (en met power-breaks die tot een week kunnen duren, zal dat ook niet echt zoden aan de spreekwoordelijke dijk zetten). In het donker loopt u over zandpaadjes, steeds verder van de bewoonde wereld. U voelt zich ongemakkelijk, u weet niet wat u moet doen, wat u moet zeggen. Voortdurend ziet u het beeld van een jongetje van 11 jaar dat onder aan een enorme boom ligt, levenloos. Ondertussen praat uw vriend honderduit, niet over zijn overleden vriendje, niet over de dood, maar over andere alledaagse dingen. Bij het huis aangekomen, ziet u veel mensen op matjes voor de deur liggen, zacht pratend houden ze de wacht. Ze huilen niet. U blijft buiten wachten (u weet ten slotte dat u als Mzungu –ook ongewild- nogal snel de aandacht op u gevestigd krijgt, zie les 2). Binnen huilt de familie, buigend om het kleine levenloze lijfje. De dag erna is de begrafenis, u vraagt hoe laat uw vriend erheen gaat. Maar hij moet naar school, en hoewel geen zin, moe, je kleren moeten wassen, een wedstrijd moeten rennen, Mzungus van het vliegveld afhalen, ruzie met een medebewoner, allemaal goede redenen zijn om lessen te verzuimen, valt zoiets alledaags als een begrafenis niet onder de categorie ‘goede redenen’. Een dag later ligt de jongen SFU en gaat het alledaagse leven gewoon weer verder, met eten, slapen en de dood.
U bevindt zich in een ander land, ver weg van uw eigen vertrouwde kikkerlandje, ver weg van het vriespunt, ver weg van de hygiënische Nederlandse omgeving. Gevolg: U wordt ziek. Zowel de temperatuur binnen als buiten uw lichaam lijken het kookpunt te evenaren. U ligt ijlend op uw bed, nadenken lukt niet meer echt, dat scheelt: u kunt zich er nu in ieder geval niet druk over maken wat u onder de lede heeft; of het een ordinair griepje is (waar u in Nederland nooit last van heeft, dus zo ordinair is het niet) of dat uw koortsaanval een meer tropische naam mag hebben zoals bijvoorbeeld Malaria.Er komt na uren baden in het zweet iemand kijken hoe u het maakt. Hij ziet u liggen, en het ziet er waarschijnlijk niet heel erg florisant uit. Hij vraagt u vrij kalm hoe het gaat, of u denkt te sterven. ‘Ja’ antwoordt u (LOL!!!1, jaha ziek of niet, uw enorme gevoel voor hoogstaande humor bent u in ieder geval nog niet kwijt…). Zijn reactie luidt als volgt: “Oke, dan blijf ik vannacht bij u”. Zijn stem klinkt akelig kalm; geen angst, geen humor, geen schok. Alledaags, als iemand sterft, moet iemand erbij zijn…
Wat leert u van deze les?Ik ben er zelf ook nog niet uit.
Abonneren op:
Posts (Atom)