Tradities

Afrika is een continent van tradities, en daar kom je zeker achter als je een kind hebt dat half Afrikaans is. In de afgelopen weken was het ongeveer haasten van de ene traditionele ceremonie naar de andere. En ik moet zeggen dat ik het wel kan waarderen. Uiteraard, nieuwsgierig als ik ben, wil ik van alles de achterliggende gedachten weten, maar helaas gaat de uitleg in de meeste gevallen niet verder dan: 'We African people do things this way.'

Bij aankomst in Bulaga stonden alle vrouwen van de familie klaar. Kakelend als een stel kippen werden Nano en ik bejubeld toen we het busje uitstapten. Geheel naar traditie werd door iedereen die Nano vasthield wat geld in zijn hand of broekzakje gestopt. En vast ook geheel volgens Afrikaanse traditite werd vervolgens dat lieve inimini broekzakje van mijn zoon geplunderd door ons 'huishulpje', maar dat even terzijde.

Bij de eerste ontmoeting met zijn oma, de moeder van Baker, werd Nano's lichaam versierd met een kralenketting die om zijn middel bungelt. De achterliggende gedachte? Het onderscheidt het onderlichaam van het bovenlichaam. Op mijn vraag waarom je dat onderscheid wilt maken, kwamen alleen maar vragende gezichten waarom ik niet snap dat het natuurlijk heel erg fijn is om je onderlichaam van je bovenlichaam te scheiden.

Nano gaat elke dag in bad. Niet zomaar in bad, niet lekker spetterdespet, nee, Nano gaat elke dag in een Afrikaans bad. Van Grootmoeder hebben we een grote pan gekregen vol met mysterieuze kruiden en een laagje water. Elke avond zetten we de pan op het vuur, gieten vervolgens het water in het badje, wassen Nano met het blad van een speciale plant, gieten het water weer terug in de pan en de dag erna doen we weer precies hetzelfde, met hetzelfde water.

Nano heet niet meer Nano. De traditie is, dat de sonname van het kind bepaald wordt door de familie van de vaders kant. Als er een meisje geboren wordt, zijn het de vrouwen die zich beraden over een toepasselijke naam, in Nano's geval waren het dus de mannen. De hele familie is special voor deze gelegenheid bij elkaar gekomen, en terwijl nano door zijn overgrootmoeder hoog in de lucht wordt gegooid, wordt zijn naam bekend gemaakt. Rapapa rapapa en het is geworden: Mukasa Marc. Mukasa betekent de God van de zee, en Marc iets met Jezus die hem altijd lief zal hebbben. Nadat zijn naam bekend is gemaakt, wordt hij van hand op hand gedragen. Elk familielid gooit hem enkele keren in de lucht terwijl zij onder groot applaus wensen uitspreken voor hun nieuwe clanlid. Er wordt vooral gewenst dat Mukasa hard zal gaan werken, veel vrouwen zal krijgen en vooral nooit de vieze goedkope vis hoeft te eten. Vervolgens wordt er een heerlijk diner geserveerd, gemaakt door grandma. (pikant detail is dat de nacht erna de moeder van mukasa kotsend boven een bak hing en de dag erna vier familieleden in het ziekenhuis zijn opgenomen wegens maagproblemen...) De familie is echt ongekend blij met hun nieuwe aanwinst, ik kreeg zelfs tranen in mijn ogen toen ik het gezicht van grandma zag toen ze Nano (en mij) voor het eerst zag, zo'n stralend gezicht heb ik echt nog nooit gezien. Om hun vreugde te tonen hebben ze Nano Mukasa Marc ook maar meteen gekroond tot clanhoofd, net als zijn vader en opa. En dat houdt geloof ik weer in dat hij de rest van zijn leven een trommel en een speer in zijn kamer moet hebben en iets geks onder zijn kussen.

Bij Nano werd deze week ook geheel volgens Oegandese traditie Malaria geconstateerd. Nadat Nano een keer had gehoest, had het hele dorp de diagnose al gesteld: Nano heeft malaria. Na lang aandringen, want hij oogde alles behalve ziek en zijn temperatuur was nog nooit zo perfect geweest, 37,1, hebben we toch maar een bezoek aan de kliniek gebracht in het dorp. 'Mijn zoon hoest en is verkouden', was mijn mededeling. Maar het kon hen weinig schelen, er werd direct bloed geprikt en jawel: Nano heeft malaria. Zo verbaasd als ik was, zo vanzelfsprekend leek het personeel en mijn omstanders het te vinden. En met het zelfde gemak waarmee de diagnose was gesteld werd me een hele berg medicijnen toegestopt die ik allemaal drie keer daags bij hem naar binnen moest zien te proppen. Erg in de war, want mijn moederinstinct zei toch echt dat Nano gewoon verkouden was, maar ja, een ziekte als malaria ontkennen zou wel heel slecht zijn, ben ik maar an de zware keur begonnen. Na drie dagen werd Nano pas echt ziek. Hij wilde niet meer drinken, was erg duf, een lachje kon er niet vanaf, en hij sliep 20/7. Ziek van de gedachte dat Nano ernstig ziek aan het worden was in dit gekke land, besloot ik toch maar eens een échte arts op te zoeken. En in het internationale hospital werd mijn moederinstinct ontzettend bevestigd; Er was in zijn hele lichaam geen spoortje malaria te vinden, had er ook de laatste weken niet ingezeten, en alle kwalen die hij nu had, waren bijwerkingen van de medicijnen die hij onnodig toegediend had gekregen...Ook na dit verhaal krijg ik nog minimaal 5 keer per dag van familie, dorpsbewoners ed te horen dat nano volgens hen malaria heeft...Och, het is een houvast en zekerheid in deze Afrikaanse onzekere samenleving; als een kind een beetje een dipdagje heeft , heeft het malaria. Makkelijk, duidelijk, en het levert nog geld op ook.

Zondag wordt Nano geheel volgens Oegandees katholieke traditie gedoopt. De naaisters zijn al langs geweest om mijn maten op te meten, dus zondag zal ik pronken in een traditionele ik mag wel zeggen mierzoete jurk (marike, ik weet al wat ik op je bruiloft ga dragen...). Op deze dag krijgt nano ook weer een nieuwe naam namelijk Nano Francis Xavier, naar een of andere heilige. De verhalen over deze vast ook heugelijke dag zullen wellicht later volgen.(maar deze mooie korte dialoog tussen Baker en de Pastoor wil ik jullie niet onthouden:

'Does she know how to pray?'

'No'

'Is she not a Chatolic?'

'No'

'A protastant?'

'No, she is a vegetarian'

LiefsMama Nano Dion Kasaana Mukasa Marc Francis Xavier